Yaygın bir sorun olan akran zorbalığının çocuklar üzerinde ciddi ve kalıcı etkileri olabilir. Ebeveynler olarak bu konuyu ele alırken bilinçli ve proaktif olmak çok önemlidir. Bu yazımızda akran zorbalığının ne olduğunu, türlerini, olumsuz etkilerini, müdahalenin önemini ve akran zorbalığını önlemede ebeveynlerin rolünü inceleyeceğiz.

Akran Zorbalığını Anlamak

Akran zorbalığı, fiziksel olarak güçlü olmak veya daha yüksek bir sosyoekonomik statüye sahip olmak gibi bir avantajı olan kişi veya grubun, daha dezavantajlı durumda olan bir kişiye uyguladığı düzenli baskıdır. Farklı şekillerde görülebilir:

Fiziksel Zorbalık: İtme, vurma, tükürme gibi davranışlar buna dahildir.

Sözlü Zorbalık: İsim takmayı, hakaret etmeyi ve alay etmeyi içerir.

İlişkisel Zorbalık: Dedikodu yaymak, sosyal dışlanmaya yol açmak gibi akran ilişkilerine kasıtlı zarar verme ve manipülasyon ile karakterizedir.

Zorbalığın Olumsuz Etkileri

Akran zorbalığına maruz kalmanın önemli ölçüde olumsuz etkileri olabilir. Örneğin, artan depresyon ve anksiyete riski, özgüvenin zedelenmesi, okula karşı olumsuz tutum, uyku sorunları ve benzeri problemler ile karşılaşılabilir. Ayrıca zorbalık yapmanın da uzun vadeli sonuçları olabilir. Örneğin, gelecekte agresif davranışlar sergileme, madde bağımlılığı, yüksek riskli cinsel davranış gibi riskleri artırabilir. Zorbalığa müdahale etmek zorbalık karşıtı sosyal bilişin gelişimini destekler, akademik başarıyı artırır, akran ilişkilerini ve psikososyal gelişimi güçlendirir.

Ebeveynlerin Rolü

Ebeveynlik tarzınız akran zorbalığını önlemede ve ele almada önemli bir rol oynayabilir. Ebeveynler sıcak, yardımsever ve ilgili olduklarında ve makul kurallar koyduklarında, çocukların zorbalığa uğrama ya da zorbalık yapma olasılıkları daha düşük olur. İşte ebeveynler için bazı ipuçları:

Çocuğunuzu Gözlemleyin: Çocuğunuz deneyimlerini paylaşmaktan çekinebilir, bu nedenle davranış değişikliklerine (örn. duygusal tepkilerde artış, önceden olmayan kendini izole etme davranışı, okuldan kaçınma) dikkat edin.

Dinleyin ve Destekleyici Olun: Açık iletişimi teşvik edin ve çocuğunuzun duygularını yargılamadan paylaşma konusunda kendisini güvende hissetmesini sağlayın (örn. destek için yanında olduğunuzu vurgulamak). Anlatmak istediğinde onu dinleyin, suçlayıcı olmayın.

Agresif Davranışı Normalleştirmekten Kaçının: Saldırgan davranışları ve zorbalığı desteklemeyin veya normalleştirmeyin. Örneğin, “Sen de ona vursaydın!” demeyin.

Empati Becerilerini Öğretin: Bunun için çocuğunuzla duygular hakkında konuşmak, ona model olmak (örn. önünde diğer insanlarla empati kurmak), empati gelişimini destekleyici oyunlar oynamak yararlıdır.

Ne Yapacağını Öğretin: Çocuğunuza hayır diyebilmeyi ve zorbalıkla karşılaşıldığında şiddete başvurmadan nasıl davranılması gerektiğini anlatın. Onun yerine problemi çözmeyin, çocuğunuza problemi çözmek için doğru yolları öğretin.

Profesyonel Destek Alın: Okuldaki psikolojik danışmana haber verin ve gerekiyorsa uzmanlardan psikolojik destek alın.

Yazar: Psikolog Deniz Yolsal

Akran Zorbalığının Olmadığı Bir Ortam Yaratmak: Ebeveyn Rehberi

Planda Team

Kategoriler