Kendimi Nasıl Tanıyacağım?

Hayat bazen bir labirente benzer: dönemeçler, çıkmaz sokaklar, beklenmedik kavşaklar... Peki, bu labirentin tam ortasında duran "siz" kimsiniz? Kim olmak istiyorsunuz? Hangi yollardan geçtiniz ve hangi yollara sapmak istiyorsunuz?

"Kendimi nasıl tanıyacağım?" sorusu, işte tam da burada anlam kazanır. Bu yazıda, bilimsel araştırmalarla desteklenmiş ve bol uygulamalı adımlarla dolu bir yolculuğa çıkmaya davetlisiniz. Hazırsanız, içinizdeki sizi keşfetmeye başlayalım.

1. Kendinizi Tanımak Neden Önemlidir?

Araştırmalar, kendini tanıyan bireylerin stresle daha iyi başa çıktığını, karar alma becerilerinin geliştiğini ve yaşam doyumunun arttığını gösteriyor (Sutton, 2016). Kendinizi tanımak, değerlerinizi, inançlarınızı, sınırlarınızı ve hayattaki önceliklerinizi netleştirir.

2. Kendinizi Tanıma Yolculuğuna Nasıl Başlayabilirsiniz?

Düşüncelerinizi Gözlemleyin
- Her gün 5 dakika boyunca içinizden geçenleri yazmayı deneyebilirsiniz. Hangi kelimeler, hangi kaygılar öne çıkıyor?
- Düşüncelerinizin otomatik mi yoksa bilinçli mi olduğunu anlamak için kendinize çeşitli sorular sorabilirsiniz.

Mindfulness çalışmaları, içsel düşünce akışını fark etmenin zihinsel esnekliği artırdığını gösterir (Kabat-Zinn, 2003).

Duygularınıza Alan Açın
- Gün sonunda kendinize "Bugün hangi duyguları hissettim?" diye sorabilirsiniz.
- Bir duygu günlüğü tutmayı deneyebilirsiniz.

Duygusal farkındalık, duygusal zekanın temelidir (Goleman, 1995).

Beden Sinyallerinizi Dinleyin
- Günde bir kez beden taraması yapmayı deneyebilirsiniz. Nerede gerginlik hissediyorsunuz? Nerede hafiflik?

Somatik farkındalık, stresi azaltmada ve travmayla başa çıkmada etkilidir (Van der Kolk, 2014).

3. Kendinizi Tanıma Araçları

Değerler Listenizi Oluşturun
- Hayatta sizin için en önemli olan 5 değeri seçebilirsiniz (Örn: özgürlük, adalet, aile, saygı).
Kök İnançlarınızı Keşfe Çıkmak
- "Ben hep...", "Ben asla..." diye başlayan cümleleri yazabilirsiniz.
- Bu inançların nereden geldiğini sorgulamak adına kendinize sorular sorabilirsiniz.
Hayat Çarkı Çalışması
- Hayatınızın ana alanlarını (iş, aile, sağlık, arkadaşlık, eğlence) 0-10 arası puanlayabilirsiniz.
- Dengeleri görebilir ve hangi alanda gelişmek istediğinizi belirleyebilirsiniz.

4. Farkındalık Soruları

Size enerji veren ve sizden enerji alan şeyler neler?
En çok hangi anlarda kendinizi canlı, hangi anlarda tükenmiş hissediyorsunuz?
Ne zaman "hayır" demekte zorlanıyorsunuz?
Başkalarını memnun etmek için kendinizden ödünler verdiğiniz olur mu?
Çocuklukta sizi en mutlu eden şey neydi? Bugün buna ne kadar yakınsınız?
İç sesiniz en çok ne zaman kısılıyor ve en çok ne zaman cesurca konuşuyor?
Hayatınızdaki hangi kalıpları tekrar ettiğinizi fark ediyorsunuz ve bu kalıpların kökeni nerede olabilir?
Kendinizle baş başa kaldığınızda en çok kaçındığınız duygu hangisi? Bu duygunun size ne anlatmak istediğini hiç dinlediniz mi?
Şu an hayatınız bir metafor olsaydı, nasıl bir sahne ya da doğa olayı olurdu? Siz bu sahnenin neresindesiniz?
Size ait olduğunu sandığınız ama aslında başkalarından aldığınız hangi inançları üzerinizde taşıyor olabilirsiniz?

5. Öz-Şeffaflıkla Kendinizi Kabul Edin

Kendinizi tanıma yolculuğunun en kritik adımı, gördüğünüz yanları yargılamadan kabul etmektir. Kusurlarınız, korkularınız ve zaaflarınız da bu hikayenin bir parçasıdır.

Kendinize şeffaf ve şefkatli yaklaşmak, psikolojik iyilik halinizi artırır (Neff, 2003).

6. Adım Adım Eylem Planınız

Haftada bir kez kendinize zaman ayırabilirsiniz: Yalnız bir yürüyüş, meditasyon, günlük yazma, içinizden geldiği gibi sanatsal kaygı gütmeden çizim yapma, sevdiğiniz bir mekana gitme…
Güven duyduğunuz bir kişiye içtenlikle bir duygunuzu paylaşabilirsiniz.
Yeni bir hobi denemeyi seçebilirsiniz.
Kendinize "Ben kimim?" sorusunu farklı zamanlarda farklı cevaplarla yazmayı deneyebilirsiniz.

Kaynakça:

Goleman, D. (1995). Emotional Intelligence. Bantam Books.
Kabat-Zinn, J. (2003). Mindfulness-Based Interventions in Context. Clinical Psychology: Science and Practice.
Neff, K. (2003). Self-Compassion: An Alternative Conceptualization of a Healthy Attitude Toward Oneself. Self and Identity.
Sutton, A. (2016). The benefits of self-awareness for leadership. Journal of Management Development.
Van der Kolk, B. (2014). The Body Keeps the Score. Viking Press.

Kendinizi tanımak bir "sonuç" değil, bir "süreçtir". Bu yazıdaki adımları uygulayarak, içinizdeki sesi daha yakından duymaya başlayabilirsiniz. Her soru, her his, her yüzleşme sizi size biraz daha yaklaştırabilir. Kendi sesinizi duydukça kendinizi, ihtiyaçlarınızı, isteklerinizi, sevdiklerinizi… daha yakından tanımanız mümkün hale gelebilir.

Hatırlayın: Kendinize adım atmak, hayatınıza adım atmaktır.

Değişim Arzusu ve Direnç

Nuray Begüm Altunbaş

Kategoriler